Żwirko i Wigura, Stokłosa, Pole Mokotowskie. Liczba mnoga. Liczba pojedyncza. Wypowiedzi publiczne.
Na lotnisko jedzie się Żwirkami. Koncert odbędzie się na Polach Mokotowskich. Trzeba wysiąść przy Stokłosach. Czy nie masz wrażenia, że coś z tymi zdaniami jest nie tak?
Bardzo często słyszę lub czytam podobne teksty. Jeśli są one przekazywane prywatnie, to traktuję je z przymrużeniem oka i dopuszczam potoczne użycie, zwłaszcza gdy wiem, że ktoś tylko żartuje. Kiedy jednak takie napisy czy wypowiedzi pojawiają się w przestrzeni publicznej, formalnej, zawodowej, to już zwracają moją uwagę.
No więc co tu jest nie tak? Użyta liczba mnoga zamiast pojedynczej!
Żwirko i Wigura, Stokłosa, Pole Mokotowskie.
Pole Mokotowskie jest jedno, a więc mówmy to Pole, a nie te Pola. Jest to nazwa parku im. J. Piłsudskiego w Warszawie, a od ponad 26 lat także nazwa stacji metra w pobliżu (na marginesie: chyba właśnie dzięki niej coraz częściej można usłyszeć / zobaczyć poprawną nazwę parku).
Żwirki, w powyższym kontekście, to nie jakieś małe kamyczki, tylko ulica Żwirki i Wigury. A konkretnie Franciszka Żwirko, który był pilotem i Stanisława Wigury, który był inżynierem-konstruktorem. Ulicy nadano nazwę na ich cześć. Na lotnisko jedzie się więc ulicą (pana) Żwirki i (pana) Wigury.
Stokłosy zaś to nazwa osiedla, ulicy, pasażu i stacji metra w Warszawie, choć pewnie – poza metrem – nie tylko tu. Ale akurat w stolicy wzięła się ona, wg źródeł, od rośliny o nazwie stokłosa. Od tej (jednej) stokłosy, a nie od wielu stokłos. Skoro więc chodzi o tę stokłosę, to mamy do czynienia z osiedlem, ulicą i metrem – kogo? czego? – (tej) Stokłosy, a nie – kogo? czego? – (tych) Stokłos. Czyli powinno się wysiąść przy (ulicy/osiedlu) Stokłosy, albo na (stacji metra) Stokłosy.
Liczba mnoga jest jednak już tak głęboko zakorzeniona w świadomości ursynowian, albo i większości warszawiaków, że nie usłyszy się tu raczej innej formy niż „mieszkam na Stokłosach”. I nawet w Wikipedii stoi: „obszar późniejszych Stokłosów”, „Stokłosy znajdują się” …
| Przypadek | Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
| Mianownik (kto? co?): | stokłosa | stokłosy |
| Dopełniacz (kogo? czego?): | stokłosy | stokłos |
| Celownik (komu? czemu?): | stokłosie | stokłosom |
| Biernik (kogo? co?): | stokłosę | stokłosy |
| Narzędnik (z kim? z czym?): | stokłosą | stokłosami |
| Miejscownik (o kim? o czym?): | stokłosie | stokłosach |
| Wołacz (o! hej!): | stokłoso | stokłosy |