Schabowy: s i z przed h i ch.

Dawno temu, liceum, lekcja języka polskiego. Omawiamy reguły pisania s i z przed h i ch na przykładzie czasowników dokonanych. Mamy wymieniać te, w których użyjemy s. Z klasy pada więc: schować, scharakteryzować, schłodzić, schronić, schwytać, schodzić… I nagle okrzyk kolegi z tylnej ławki: „Maaam! Schabowyyy!”

Tą anegdotą chciałabym wspomóc zapamiętanie zasady dotyczącej pisania s i z przed h i ch.

Otóż, gdy wyraz rozpoczyna się spółgłoską bezdźwięczną c, ch, cz, f, k, p, t, to przedrostkiem do niego jest s. Oznacza to, że – tak bardzo ostatnio popularne, a jednocześnie sprawiające trudności w zapisie – słowo sczytać, piszemy właśnie tak, a nie przez z na początku. Tak samo będzie ze słowem, które fatalnie spolszczyliśmy, ale które funkcjonuje w biznesie: sczelendżować…

Z na początku występuje we wszystkich pozostałych przypadkach poza jednym: poza wyrazami zaczynającymi się na ci. Te mają bowiem przedrostek ś np. ściąć, ściemniać, ściskać, ścigać itp.  

A wracając do liceum: przed h będzie zawsze z (zhandlować, zharmonizować, zhierarchizować, zholować).